De clicker: een speelgoedje met magische opvoedingskracht!

Speelde u als kind ook wel eens het spelletje "koud-warm-heet"? U weet wel, dat spelletje waar u met alleen deze drie woordjes als aanwijzing, moest raden wat u moest doen? Wist u dat op dit simpele spelletje een heel opvoedingssysteem voor honden is gebaseerd? En dat systeem werkt niet alleen geweldig, het is nog eens plezant voor u en uw hond!

Wat is een clicker?
Een clicker lijkt qua werking heel erg op het kinderspeelgoedje uit onze jeugd; een metalen kikkertje met een metalen stripje op zijn buik. Drukte je op dat stripje, dan kwaakte de kikker. De clicker heeft niet het model van een kikker, maar is een vierkan plastic doosje voorzien van een opening met daarin het metalen stripje. Het maakt een kort, droog, specifiek geluid. Met dit geluid maken we de hond duidelijk welk gedrag we van hem willen zien en dat dit gedrag hem iets leuks of lekkers gaat opleveren (meestal wordt de uiteindelijke beloning gegeven in de vorm van voer, omdat de meeste honden nu eenmaal dol zijn op lekkers. En leren een inspannende bezigheid is die wel echt iets belangrijks moet opleveren, wil je je daar als hond voor inzetten). Wanneer de hond het gewenste gedrag laat zien, clicken we, zodat hij weet dat zijn beloning eraan komt. Maar die link moet hij wel eerst leren leggen!

Waarom gebruikt men de clicker?
Voedsel is voor ieder dier een eerste levensbehoefte en dieren vinden voedsel vrijwel zonder uitzondering smakelijk. Daarom is voedsel de beloning bij uitstek tijdens het trainen van dieren. Vaak is het echter onmogelijk om dieren die zich ver bij een trainer vandaan bevinden, onmiddellijk met voedsel te belonen voor bepaald gedrag. Onmiddellijke beloning is echter wel noodzakelijk om te zorgen dat een dier beseft welk gedrag hem zijn beloning opleverde. Daarom wordt er bij training vaak gebruik gemaakt van een tussenstapje, een aangeleerde beloning. Men noemt dat een bekrachtiger.

Met bekrachtigers trainen zonder dwang
Door middel van een bekrachtigers zoals de clicker traint men honden zonder dwang. De hond kiest zelf voor een bepaald gedrag omdat dat gedrag hem voordeel oplevert. Bekrachtigers zijn bij hondentraining handig omdat het vaak moeilijk is om tijdens een bepaald gedrag iets lekkers aan de hond te geven (de hond springt ergens overheen, of de hond is te ver bij ons vandaan). Daardoor timen we al gauw te laat. Een geconditioneerde bekrachtiger zoals de clicker stelt ons daartoe wel in staat. De clicker maakt een juiste timing mogelijk en is geschikt voor het werken op afstand. Omdat de clicker ons in staat stelt juist dat ene onderdeel van gedrag heel zuiver te isoleren, is het voor een hond heel gemakkelijk te begrijpen welk gedrag we nu precies bedoelen. Pas daarna volgt de daadwerkelijke beloning. Het verschil tussen een beloning en een bekrachtiger is dus dat een bekrachtiger kan worden gegeven precies op het moment dat de hond het gewenste gedrag laat zien, en een beloning (iets lekkers, een speeltje, een knuffel) pas later.

Hoe gebruikt men de clicker?

• · Zet de hond in een rustige omgeving, waar zowel hij als u niet afgeleid wordt.
• · Zorg voor een bakje smakelijke hapjes, héél klein gesneden; de hond moet het lekkers hap-slik-weg kunnen doorslikken.
• · Zorg voor genoeg speelruimte, want door te bewegen maakt u de hond duidelijk dat als de click klinkt, hij iets lekkers krijgt. Maar niet altijd onmiddellijk en niet altijd op dezelfde plaats.
• · Neem lekkers in uw hand en houd deze achter uw rug. Click en geef wat lekkers. Herhaal dat een aantal keren.
• · Vervolgens clickt u en wacht af en toe eventjes met het geven van lekkers. Geef het lekkers de ene keer uit de hand, laat het een andere keer vallen of ga ergens anders staan. Verander de omgeving, zodat de hond leert dat waar hij zich ook bevindt, na de click er ergens en hoe dan ook wat valt te halen. Het geluid van de click betekent “einde oefening” en u gaat na het lekkers weer verder.

· De hond heeft begrepen wat de click betekent als hij na het geluid van de click de oren spitst; U kunt het spelend leren starten.

Stapje voor stapje "shapen"
Als de hond eenmaal begrijpt wat de clicker betekent, kunt u de hond laten werken voor de click. U gaat zijn gedrag de goede vorm geven; u gaat "shapen". Dat houdt in dat u ieder gedrag dat de hond vertoond dat wel wat weg heeft van het gedrag dat u uiteindelijk wilt zien, gaat belonen door te clicken en daarna iets lekkers te geven. Daarna beloont u iedere beweging die net iets meer in de juiste richting gaat. Uiteindelijk bereikt u het gewenste eindresultaat.
Begin met iets dat de hond makkelijk kan, bijvoorbeeld zitten. Wacht gewoon rustig af. Als hij tenslotte uit zichzelf gaat zitten, clickt u en geeft u wat lekkers. Als de hond begrijpt dat hij de click niet meer zomaar voor niets krijgt, maar dat hij moet gaan zitten om de click te krijgen, gaat u een stapje verder. U kiest een bepaald gedrag en gaat pas clicken als de hond dat specifieke gedrag laat zien terwijl hij zit: het optillen van een poot of een beweging van de kop of van een oor bijvoorbeeld. Het is vrij waarschijnlijk dat de hond zoiets zal doen, want hij raakt straks in verwarring en wordt ongeduldig want: hij gaat toch mooi zitten en waar blijft nu eindelijk die click? Hij spitst vol aandacht zijn oren of trappelt met zijn pootjes of kijkt verward rond. Zodra hij ook maar enigszins het gedrag vertoont dat u had uitgekozen, clickt u onmiddellijk en geeft u wat lekkers. Dat snapt hij niet. Waarom kreeg hij nu wel die click? Vaak gaat een hond zich nu uitschudden, of gapen, of krabben. Hij denkt na. En gaat uitproberen wat u wilt. Wanneer hij weer -nu nog per ongeluk- het juiste gedrag laat zien, clickt u en geeft u lekkers. Uiteindelijk zal de hond met behulp van de click heel precies hebben uitgedokterd wat u bedoelt.
Geef pas een naam aan het gedrag als het zich heeft gestabiliseerd!
Pas wanneer een bepaald gedrag de vorm heeft die u wenst en zich echt laat voorspellen, is het punt aangekomen een naam aan het gewenste gedrag te koppelen. Dat doet u door de hond geen click meer te geven als hij het gedrag uit zichzelf laat zien. U zegt eerst het woord zit, heel gewoon, niet al te nadrukkelijk. Gaat hij zitten voor een click, dan clickt u en geeft wat lekkers. Gaat hij zomaar zitten voor een click, zonder dat u eerst zit heeft gezegd, dan clickt u niet en geeft u uiteraard ook niets lekkers.

Intervalbeloning
Om er helemaal zeker van te zijn dat gevraagd gedrag snel en voorspelbaar optreedt, kunt u het beste wisselend belonen. Dat heet intervalbeloning. In het begin beloont u nog even met de clicker erbij, maar in dit stadium wordt de clicker als hulpmiddel afgebouwd. Deze gaat pas weer dienst doen bij een volgende oefening. Bij intervalbeloning worden bekrachtiger en beloning in een wisselend beloningsschema gebruikt, dus niet meer iedere keer. Dat betekent dat u op de vijf keer clickt en beloont, waarbij de hond niet van tevoren mag weten of dat de tweede keer of de vierde keer zal zijn. De hond moet weten dat er absoluut ergens iets zal gaan komen, maar niet wat de beloning inhoudt en wanneer hij gaat komen. Onderzoek heeft aangetoond dat deze manier van belonen dieren (en mensen) het best bij de les houdt en dat ze op deze manier hun oefeningen ook langer leuk vinden.



Deze informatie komt uit het cursusaanbod van Martin Gaus Hondenschool. Dit is slechts één van de vele onderwerpen die aan bod komen tijdens uw cursus.
Deze informatie is bedoeld als ondersteuning tijdens uw opvoeding van Uw pup, en kan NOOIT een goede cursus vervangen.