Wat is stress?

Stress is een lichamelijke reactie op een oncontroleerbare of onvoorspelbare situatie. Het lichaam maakt zich dan klaar om te vechten of te vluchten door de hartslag en ademhaling te verhogen, meer bloed naar de spieren te vervoeren en extra energie vrij te maken.

Kun je je de laatste keer herinneren dat je in de auto in het donker een overstekende fietser over het hoofd had gezien? Hoe voelde dat? Het zal je hopelijk niet ontgaan zijn dat je hart even op hol sloeg.

Zolang stress kort duurt is het heel nuttig en niet per se ongezond. Het maakt je alert en zorgt dat je direct kunt handelen in de situaties waar dat nodig is. Normaal gesproken verdwijnt de stressreactie als de oorzaak ervan is opgelost. Je remde snel genoeg en de fietser heb je gelukkig niet geraakt. Nog even voel je je hart tekeergaan alsof alles ervan af hangt, maar eenmaal thuis voel je je weer normaal.

Stress wordt pas een probleem als het blijvend is. Als het lichaam (onterecht) blijvend reageert alsof er allerlei gevaarlijke situaties zijn, dan wordt het ziek. Dat geldt niet alleen voor mensen, maar zeker ook voor katten.

Waar krijgen katten stress van?

Katten kunnen bepaald niet goed tegen veranderingen. Groot of klein, elke verandering brengt in potentie stress met zich mee. Uiteraard hangt de mate ervan wel een beetje af van het karakter van je kat. Veranderingen waar je aan moet denken zijn:

• Verhuizen
• Verbouwen
• Nieuwe meubels of accessoires in huis
• Uit logeren
• Nieuwe huisdieren erbij
• Nieuwe mensen-huisgenootjes erbij: een baby, of een nieuwe partner

Naast al deze veranderingen kan er nog een aantal andere dingen een rol spelen. Zo heeft iedere kat voldoende personal space nodig. Wanneer er te veel huisdieren (katten, honden) in huis zijn, dan wordt die ruimte steeds een beetje kleiner. Ook het constant gestoord worden in je slaap of tijdens het eten door bijvoorbeeld kleine kinderen is niet zo prettig voor je kat!

Het (verkeerd) straffen of ander onvoorspelbaar gedrag van de baasjes is ook een reden om gestresst te worden. Je kat voelt het daarnaast feilloos aan als jij gestresst bent of als er spanningen in huis zijn. Tot slot kan het “je niet lekker voelen” door pijn of ziekte een grote stressfactor zijn.

Stress bij je kat herkennen: wat zie je?

Geen enkele kat met stress laat hetzelfde zien en je kat hoeft ook zeker niet alle verschijnselen hier beneden te laten zien. Ook is het af en toe waarnemen van één van onderstaande punten niet meteen reden tot zorg. Zie je een aantal van deze punten op regelmatige basis, dan kan het geen kwaad om te overwegen of je kat misschien kampt met chronische stress.

• Trekken met de rughuid/spieren
• Uitschudden
• Veel likken langs de lippen of smakken
• Gapen zonder moeheid
• Pootje heffen
• Extreem likken aan de vacht, tot kaalheid aan toe
• Openstaande vacht
• Veel krabben, terwijl er geen beestjes zijn die daar reden toe geven
• Verstoppen, zich terug trekken, terwijl hij dat anders nooit deed
• Agressie naar jou of andere huisgenootjes, terwijl hij eigenlijk altijd heel lief was
• Grote pupillen terwijl er voldoende licht is
• Oren naar achter of opzij
• Heel alert, hypergevoelig reageren op prikkels om hem heen
• Overal kopjes aan geven, sproeien of onzindelijkheid (ontlasting en/of urine)
• Gespannen houdingen: altijd slapen met pootjes onder het lijfje en de oogjes nét niet helemaal dicht
• Onrustig, of juist heel veel slapen

Wat kan je het beste doen om je gestreste kat te helpen?

Af en toe een stress-signaal is uiteraard heel normaal en hoef je niet als probleem te beschouwen. Als je echter een aantal van deze punten met grote regelmaat terugziet bij je kat, dan is het allereerst belangrijk om door een dierenarts uit te laten sluiten dat er niet een lichamelijk probleem gaande is.

Een lichamelijk probleem kan op zichzelf deze klachten geven (denk aan bijv. de buik kaal likken in het geval van buikpijn), maar kan ook stress (en dus stressverschijnselen) met zich meebrengen. Eerst je dierendoc dus.

Als er geen medische oorzaak te vinden is, dan kun je verder gaan kijken op gedragsgebied. Heb je enig idee wat je kat zo gestrest maakt? Is er recent iets veranderd in huis?

Stress bij je kat verminderen: Geef je kat het gevoel van controle terug

Stress tip 6: Verander geleidelijk

Als je iets wilt veranderen en je denkt dat het stressvol is voor je kat; doe het dan geleidelijk. Vervang liever niet gelijk je hele huisraad, maar begin met één of twee meubeltjes. Zorg er voor dat je kat tijdens deze veranderingen altijd naar een vertrouwd plekje kan dat hij goed kent.

Stress tip 8: Rustgevers

Voor sommige katten helpt het om een Feliway-verdamper op te hangen. Die geeft feromonen af waardoor katten een wat veiliger gevoel krijgen. In overleg met je dierenarts kun je eventueel rustgevende supplementen erbij geven.

Tot slot

Kom je er met deze tips zelf niet uit, dan kan een gedragstherapeut in kaart brengen waar je kat precies stress van heeft zodat er een gerichter plan gemaakt kan worden.